BARTIN İLİ AĞAÇ VE ORMAN ÜRN. SEKTÖRÜNDE YAŞANAN SORUNLAR
KAMU ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ GELİŞTİRME VE PLANLAMA KURULU
TEMMUZ 2021
BARTIN İLİ AĞAÇ İŞLERİ VE ORMANÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNE AİT SORUNLARIN TESPİTİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
GİRİŞ
Bartın’ın 2143 km2 olan yüzölçümünün %46’sını ormanlar, %35’ini tarımsal alanlar, %7’sini çayırlar ve meralar, %12’sini de kültüre elverişsiz alanlar ve yerleşim merkezleri kaplamaktadır. Bartın’ın bitki örtüsünde geniş yer tutan ormanlar genellikle yayvan ve iğne yapraklı ağaçlardan oluşur. Sahil boyunca 600 m. yüksekliğe kadar olan alanın karakteristik ağaçları; Meşe, Kayın ve Gürgen’dir. Sahilden içeride ve 1500m’den yüksek kesimlerde; Kayın, Kestane, Köknar ve Çam türleri, sahil şeridinde de Ceviz, Kestane ve Fındık plantasyonları yaygındır.
Diğer ağaç ve bitki türlerini ise; Kızılcık, Muşmula, Böğürtlen, Ihlamur, Kuşburnu, İncir, Adaçayı, Kuşkonmaz, Defne, Sarmaşık, Zakkum, Ormangülü, Eğreti, Yasemin, Kurtbağrı, Alıç, Çançiçeği, Papatya, Hindiba, Sütleğen, Ayrık, Yonca, Üçgül, Sinirotu, Çuhaçiçeği, Kavak, Menengiç, Sumak, Sakız, Yapışkanotu, Yavşan, Çobançantası, Laden, Selvi, Kocayemiş, Dönbaba, Funda, Abdestbozan, Katırtırnağı, Arapotu, Çirişotu, Kekik ve yüzlerce alt flora oluşturur, .ayrıca Bartın İl Sınırları dahilinde Küre Dağları Milli parkı da bulunmaktadır.
İlimiz orman ürünleri ve ağaç sektörü bakımından avantajlı görünmesine rağmen yüksek ölçekteki büyük firmaların mevcut hammaddeyi daha pahalıya kolayca satın alması ilimizi geçmişte yaşamış olduğu hammaddeye erişememe krizi ile karşı karşıya bırakmıştır.
Orta ve küçük ölçekli firmalardan oluşan ilimiz orman ürünleri ve ağaç işleri sektörü covid-19 virüsü ile mücadele kapsamında yurt dışındaki kapanma ve durağanlıklarda dolayı yurt dışından aldığı siparişlerinde azalmasına sebep olmuştur. Böylece ilimizde Orman Ürünleri ve ağaç işleri sektörü de Kamu tarafından desteklenmesi gerekli sektörler arasına girmiştir.
22 Aralık 2020 tarihinde Bartın İnovasyon ve Test Merkezinde yapılan KÜSİ toplantısında Bakanlığımızın gönderdiği İl Sanayi Durumu konulu gündem maddesinin “İl özelinde güçlü olunan “Gıda Ürünleri” ve “Giyim eşyaları” sektörlerinin sorunlarının tespit edilmesi ve mevcut konumlarının korunması ve geliştirilmesi için gerekli çalışmaların yapılması gündemine geçildiğinde;
Toplantı Başkanı Vali Yardımcımız Sn. Abdullah AKDAŞ ’ın teklifi ile ilimiz Ağaç ve Orman Ürünleri İmalatı sektörünün sorunlarının ve çözümlerinin belirlenmesine yönelik bir çalışma yapılması kurul tarafından oybirliği kabul edilmişti.
Kurulun bu kararı almasından sonra Bartın Üniversitesi, Bartın Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü, Bartın KOSGEB Müdürlüğü, Bartın Ticaret ve Sanayi Odası, Bartın OSB Müdürlüğü, MÜSİAD ve GİAD Bartın Şubeleri ve özel sektör firmalarıyla beraber dönem içinde video konferans yöntemleriyle yapılan toplantılar sonucunda önce sektörde yaşanan sorunlar belirlenmiş ve belirlenen bu sorunların çözümüne yönelik öneriler geliştirilerek aşağıda sunulmuştur.
BARTIN İLİ AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ İMALATI SEKTÖRÜNDE YAŞANAN SORUNLAR VE SEKTÖR TEMSİLCİLERİNİN GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİ
Tedarik Zinciri, Hammadde ve Kaynak Temini İle Tedarik Zincirine Yönelik Sorunlar ve Öneriler
Talebin fazla olması ülke içinde hammadde sıkıntısı yaşanmasına neden olmaktadır. Hammadde talebinin çok fazla olması hammadde tedarik zincirindeki bozulma nedeniyle talebi karşılayacak düzeyde hammadde temin edilememektedir.
Hammadde (tomruk, kereste ) fiyatları oldukça artmıştır ve her geçen gün artmaya devam etmektedir. Bu nedenle uzun dönemli siparişlere fiyat teklifi verilememektedir. Ayrıca hammaddeden kaynaklı artışlar şuan için ürün fiyatlarına yansıtılamamakta ya da çok düşük bir oranda yansıtılabilmektedir. Bu durumda karlılık oranlarını düşürmektedir.
E-İhale sisteminde son bir dakikada yapılan tekliflerin görülememesi nedeniyle, teklifler tahmin edilememekte bu nedenle tomruk fiyatların çok yükselmektedir.
Üretim Sürecinde Yaşanan Sorunlar ve Öneriler
Şehirde yaşanan elektrik kesintilerinden dolayı üretimde kayıpların yaşandığı dile getirilmiş ve üretim planlama sorunlarının yaşandığı belirtilmiştir.
Sektörde çalışacak ara eleman ve nitelikli bulunmamasının en büyük sorunlardan biri olduğu, çıraklık, endüstri meslek lisesi vb. eğitim olgusunun bu sorunun çözümüne yönelik revize edilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Üretim yeri konusunda fiziki yetersizlikler bulunmaktadır. Yeni üretim yerlerinin hazırlanması ve tahsis edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Yapısal Sorunlar ve Yasal Zorunluluklar
Yıllık 25.000 m3 ve üzeri işleme kapasitesine sahip olan işletmelere Orman bölge müdürlükleri tarafından yapılan tahis uygulamasının devam etmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu uygulamaya son verilmesi üretim planlamalarında sorunlar yaşanmasına neden olmaktadır.
Diğer Sorun ve Öneriler
Tüm paydaşların işbirliği içerisinde olması gerektiği, Özel sektör ile Üniversite arasında birlikte çalışma kültürü oluşturulmasının ve yaygınlaştırılmasının gerekliliği vurgulanmıştır. Bu tarz toplantıların belirli ve düzenli aralıklarla gerçekleştirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Çözüm Önerileri
Bartın Valiliğimiz tarafından, Ticaret Bakanlığına, Mobilya İmalatına yönelik ülkemizde üretilen katma değeri düşük hammadde (tomruk, ara mamul) ihracatının engellenmesine yönelik öneride bulunulması
Bartın Valiliğimiz tarafından, Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğüne, Yıllık 25.000 m3 ve üzeri işleme kapasitesine sahip olan işletmelere Orman Bölge Müdürlükleri tarafından yapılan tahsis uygulamasının devam etmesine yönelik bir yazı yazılması,
Sanayi ve Teknoloji il Müdürlüğü tarafından, Bartın ilinde faaliyet gösteren Ağaç ve Orman Ürünleri imalatçısı işletmelerin elektrik kesintisi sorunlarının, Enerji-SA İşletmesine bildirilerek, yatırım planına alına iyileştirmelerin ivedilikle tamamlanması, yatırım planın olmayan iyileştirilmelerin de bir önce yatırım planına alınarak sorunların giderilmesi konusunda bir yazı yazılması,
Kurum ve kuruluşların, Ağaç ve Orman Ürünleri sektörü için ara eleman yetiştirilmesi amacıyla atölyelerin kurması ve bu konuda SOGEP vb. programlar tarafından sağlanan desteklerin tanıtımına yönelik çalışmalar bilgilendirme toplantıları yapılması
Sanayi ve Teknoloji Müdürlüğü tarafında, Ağaç ve Orman Ürünleri sektöründe faaliyet gösteren İşletmelerden personellerinin hangi konuda eğitim ihtiyacı olduğu bilgisi alınarak belirlenen konularda Halk Eğitim Müdürlüğünce eğitimlerin açılmasının sağlanması,
Belirli aralıklarla düzenli olarak sektör temsilcileriyle bir araya gelinmesi ve sorunların tespiti ve çözüm önerileri geliştirilmesine yönelik programların devam ettirilmesi,
Bartın Valiliğimiz tarafından, Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğüne, E-İhale sisteminde son bir dakikada yapılan tekliflerin görülememesi nedeniyle yaşanan sorunların giderilmesine ilişkin bir yazı yazılması,